Nie musisz już nosić ze sobą gotówki. Płatności zbliżeniowe, blik, przelewy elektroniczne – to wszystko bardzo ułatwiło nam życie. Nie musisz mieć przy sobie drobnych, a kasjerka w sklepie nie martwi się, że nie będzie w stanie ci wydać. Nie trzeba się też bać, że ktoś ukradnie ci pieniądze. Teraz jednak czyhają inni złodzieje - oszuści elektroniczni. Dlatego musisz być czujny. Jak? To proste - np. zabezpieczać swoje urządzenia elektroniczne programami antywirusowymi i pilnować swoich danych. Nie podawaj ich nikomu, jeśli nie ma takiej konieczności. Nie wpisuj ich bez zastanowienia na stronach internetowych np. pod konkursami, okazyjnymi wyprzedażami czy ofertami zyskownych inwestycji. Dotyczy to też numerów kart płatniczych.
Chroń swoje pieniądze!
01
Pilnujesz swoich dokumentów? To za mało!
Część osób uważa, że ma pod pełną kontrolą swoje dane osobowe, bo pilnuje swoich dokumentów. Niestety, są w błędzie.
Twoje dane osobowe są dostępne choćby w rejestrach publicznych, np. w KRS, na umowach czy fakturach, ale również na korespondencji, przesyłkach kurierskich. Dlatego przed wyrzuceniem ich do kosza, trzeba je dokładnie niszczyć, aby nikt niepowołany nie mógł tych danych wykorzystać. Zagrożenie stanowią coraz powszechniejsze wycieki danych lub włamania hackerów do baz firm, np. sieci medycznych, siłowni, sklepów itp. Bądź też roztropny publikując informacje na swój temat w mediach społecznościowych. Uważaj udostępniając nawet swoje podstawowe dane, jak imię i nazwisko, adres zamieszkania lub zameldowania, numery: PESEL czy dowodu osobistego. Nie ułatwiaj złodziejom zadania, lekkomyślnie podając swoje dane przez telefon czy pochopnie wypełniając formularze. Uważaj zwłaszcza na osoby czy firmy, których nie znasz, a kontaktują się z tobą przez internet, mail czy telefon.
02
Phishing – groźne oszustwo
Phishing to podszywanie się. Oszust podszywa się pod różne instytucje np. pod bank, w którym masz konto, pod twoich znajomych. Metody ataku mogą być różne – e-mail, sms, wiadomość na komunikatorze internetowym, telefon. Cyberprzestępcy używają nawet certyfikatów cyfrowych (publicznie zaufanych), aby uwierzytelnić tworzone strony, na które cię kierują. Robią wszystko, żebyś uwierzył w wiarygodność nadawcy i treści, kliknął w przesłany link, a na fałszywej stronie podał swoje dane. Gdy to zrobisz, dane trafią w ręce przestępców, którzy wykorzystają je do kradzieży tożsamości, zaciągnięcia kredytu, a nawet przejęcia twoich oszczędności. Związek Banków Polskich udostępnił dane dotyczące prób wyłudzeń kredytów w pierwszej połowie 2023 r. udaremniono 4404 próby wyłudzeń, a to o 18,4 proc. więcej niż w analogicznym okresie 2022 r. Łączna kwota prób wyłudzeń opiewała na 103,7 mln zł. Pamiętaj, że skala wyłudzeń, których nie udaremniono pozostaje nieznana.
03
Jak się bronić
Pośpiech jest złym doradcą, nawet jeśli ktoś tzw. życzliwy dzwoni z informacją o rzekomym włamaniu na twoje konto bankowe czy wyłudzeniu kredytu na twoje nazwisko. Nie działaj pochopnie, bo wywieranie nacisku pod presją czasu, to główne sposoby działania przestępców. Kieruj się zasadą: im mniej danych podaję, tym lepiej!
Nigdy nie kontynuuj podejrzanych rozmów! Nie reaguj na propozycje czy naciski dzwoniącego, nawet gdy oferuje pomoc. Lepiej samodzielnie wybierz numer telefonu z oficjalnej strony banku, firmy ubezpieczeniowej czy urzędu i spytaj, czy coś się stało. Nie korzystaj z opcji „oddzwoń” w telefonie. Nie odpowiadaj na SMS-y z linkami! Nie instaluj żadnego oprogramowania ani aplikacji, jeśli namawia do tego osoba, która sama do ciebie zadzwoniła– bank nigdy o to nie poprosi przez telefon ani w mailu! Czytaj dokładnie wszystkie dokumenty i zgody internetowe. Jakiekolwiek ustne zapewnienia konsultantów nie są nic warte. Zwracaj uwagę, gdzie i komu udostępniasz swoje dane osobowe. Rozważnie dokonuj transakcji płatniczych w sieci, weryfikuj adresy portali internetowych. Nigdy nie wiadomo, kiedy i skąd twoje dane zostaną skradzione, dlatego warto założyć swoje konto na www.bik.pl oraz włączyć Alerty BIK – ostrzeżenia sms o każdorazowym wykorzystaniu twoich danych, np. do zaciągnięcia kredytu lub pożyczki.
04
Włącz Alert BIK
Alerty BIK to powiadomienia, które otrzymujesz w postaci SMS lub e-mail w momencie, gdy w BIK pojawi się zapytanie o twoją historię kredytową ze współpracujących z BIK instytucji. To standardowy element procesu kredytowego i pożyczkowego. Jeśli sam nie składałeś żadnych wniosków o kredyt, nie kupowałeś nic na raty, ani nie poręczałeś kredytu, to pojawienie się Alertu może oznaczać, że ktoś próbuje wziąć kredyt lub pożyczkę na twoje dane. Z treści sms-a dowiesz się także o próbie podpisania umowy, np. z firmą telekomunikacyjną na zakup drogiego telefonu z abonamentem. Dzięki ostrzeżeniu z BIK, masz szansę szybko i skutecznie zareagować na każdą próbę wyłudzenia.
Załóż swoje konto na www.bik.pl oraz miej włączone Alerty BIK - to sposób, by na stałe chronić się przed wyłudzeniem, bo nigdy nie wiadomo, kiedy i skąd twoje dane zostaną skradzione.
05
Jak BIK pomaga w przypadku wyłudzenia
BIK może udzielić ci wsparcia w wyjaśnieniu sprawy. Gdy otrzymasz niepokojącą informację za pośrednictwem Alertu BIK, skontaktuj się z Centrum Obsługi Klienta. W Alercie BIK podana jest data zdarzenia, nazwa instytucji, która pyta o twoje dane oraz numer infolinii BIK. Pracownik BIK wyjaśni, w jakich okolicznościach Alert został do ciebie wysłany. Jeśli uzna, że podejrzenie co do możliwości popełnienia lub usiłowania wyłudzenia kredytu lub innego rodzaju oszustwa jest zasadne, przekaże to do banku lub instytucji, w której ktoś chce wyłudzić pieniądze lub drogi towar na twoje nazwisko. Zakwestionuje zapytanie o twoją historię kredytową czym uniemożliwi oszustowi działanie. Jeśli dojdzie do wyłudzenia na twoje dane, działaj szybko. Zgłoś sprawę na policji i skontaktuj się z konsultantem BIK - podpowie ci, co robić dalej.
06
Boisz się o swoje finanse? Sprawdź Raport BIK
Boisz się, że ciąży na tobie jakiś kredyt , o którym nie wiesz czy raty za sprzęt, którego nie kupowałeś? Sprawdź swój Raport BIK, a będziesz spać spokojnie. Jeśli jednak znajdziesz tam coś niepokojącego np. pożyczkę, o której nic nie wiesz, reaguj szybko! Skontaktuj się z instytucją, która udzieliła pożyczki, poproś o pomoc BIK. Unieważnij i zastrzeż dowód, by złodziej nie mógł dalej posługiwać się twoimi danymi. Złóż zawiadomienie na policję. Pielęgnuj nawyk systematycznego sprawdzania swojego Raportu BIK. Uda ci się w ten sposób uniknąć zaskoczenia, że widnieje zobowiązanie na twoje nazwisko, o którym nic nie wiesz. W Raporcie BIK sprawdzisz też, np. czy sam nie spóźniałeś się w spłacaniu rat, ile masz zobowiązań i jaka kwota pozostała ci do spłaty. Zobaczysz też informacje z Rejestru dłużników BIG InfoMonitor czy nie ciąży na tobie np. niezapłacony abonament telefoniczny lub faktura za energię. Pamiętaj, że banki i firmy pożyczkowe na bieżąco przekazują dane do bazy BIK. Jeśli będziesz potrzebował kolejnej pożyczki lub zechcesz kupić kolejną rzecz na raty, bank może odrzucić twój wniosek, bo uzna cię – na podstawie informacji z BIK - za osobę nadmiernie zadłużoną. Warto więc na bieżąco weryfikować informacje o sobie.